2024: Een jaar voor grote verhalen
De helft van de wereldbevolking gaat naar de stembus
Gelukkig nieuwjaar!
In 2024 zijn er in 40 landen algemene verkiezingen, zo tekent Marcel de Boer op in het FD. Tel je lokale en regionale verkiezingen mee, dan gaat men in 76 landen naar de stembus.
In veel van die verkiezingen spelen rechts-extremisten, nationalisten en andersoortige radicale populisten mee om de overwinning. Wat dat betreft was de Nederlandse verkiezing van 2023 een voorproefje.
Die partijen en politici hebben veel met elkaar gemeen. Ze verzetten zich tegen onze manier van leven, tegen de hard bevochten verworvenheden van de vrije samenleving. Tegen gelijke rechten, tegen onze democratische instituties, tegen internationale samenwerking. Een belangrijk jaar dus, voor wat ons dierbaar is.
Maar niet getreurd. Niets is in steen gebeiteld. We leven in onrustige tijden en wie uitzoomt ziet dat de opkomst van radicale politieke stromingen niet zo gek is. De afgelopen 15 jaar is de wereld in rap tempo veranderd. We maakten een diepe economische crisis mee. Een pandemie. Een oorlog op het Europese continent. Inflatie zoals we die sinds de jaren ‘30 niet meer hadden meegemaakt. Er vonden grote culturele en technologische veranderingen plaats. De wereld lijkt opnieuw te worden uitgevonden terwijl we er in leven. In dat soort tijden worden kaarten opnieuw geschud en raken mensen op drift. Radicale alternatieven lijken zo radicaal niet meer. Verzet tegen verandering komt op gang.
Niks nieuws onder de zon. Als we maar gaan inzien dat het niet langer “business as usual” is. De tijd van de pragmatische en technocratische politiek komt ten einde. De grote ideologische pauze is aan het aflopen. De tijd van de grote verhalen komt weer terug.
Want grote verhalen zijn de enige manier om tegenwicht te bieden aan het radicale en destructieve narratief van de Trump’s, de Orban’s en de Wilders van deze wereld. Grote verhalen zijn de afgelopen decennia afwezig geweest in de politiek, omdat ze niet meer zouden werken. Omdat je er geen verkiezingen mee kan winnen. We zijn vergeten dat grote verhalen niet bedoeld zijn om verkiezingen te winnen, maar om werelden te scheppen.
Alleen dat soort verhalen legt gewicht in de schaal tegen populistisch geweld in tijden van grote veranderingen. Niet het meebuigen. Niet het verder radicaliseren en polariseren. Ze bieden houvast en richting, precies wat de wereld nodig heeft.
Is de terugkeer van de grote verhalen wensdenken? We zullen zien. Maar het is zeker wat om op te letten bij al die verkiezingen in 2024.
En dat zal ik dus ook doen in deze nieuwsbrief. In 2023 begon ik hier te schrijven met nul abonnees. Inmiddels zijn het er bijna 2000 en is deze Substack zo’n 85.000 keer gelezen. Daar ben ik ongelofelijk blij mee en ik wil jullie daar allemaal voor bedanken. Dus bij deze: bedankt voor het lezen, bedankt voor het delen, bedankt voor de mond-op-mond-reclame. En een speciale dank aan het selecte en steeds verder groeiende groepje van betalende abonnees. De volgende editie van deze nieuwsbrief wordt speciaal voor jullie!
Stelde je op prijs wat ik in 2023 hier geschreven heb? Overweeg dan om ook je steun uit te spreken met een upgrade naar betalende abonnee. Dat kan via de onderstaande link.
DALL-E over “grand narratives”
Zonder een groot verhaal dat richting geeft, bouw je geen wereld. Zoals gezegd hoop ik op de terugkeer van de grote verhalen in de politiek. Er zullen ook nieuwe verhalen geschreven worden. Bestaande verhalen krijgen een upgrade. Dit spel zal zich de komende 30 jaar in deze steeds sneller veranderende wereld voltrekken.
Ik vroeg aan DALL-E om een paar afbeeldingen te maken over grote verhalen (“grand narratives”).
Zo zie je maar dat ook AI het belang ziet van de strijd tussen de grote verhalen. Of gewoon een kleine bias naar het liberalisme heeft :)
En tot slot deze, over een wereld zonder grote verhalen. Of zoals DALL-E omschrijft: “Here’s an image depicting a world without any guiding grand narratives, characterized by a sense of disconnection and diversity without a common direction.”
Bij Sven op 1: Er is juist te veel geluisterd naar de kiezer
Op 1 januari was ik te gast bij Sven op 1 (niet bij Sven, maar bij Martijn de Greve), waar ik mocht praten over het komende mondiale verkiezingsjaar. Het ging over de problemen van het politieke midden, over de opkomst van extreem rechts, radicaalrechts of whatever you call it. Over de Nederlandse verkiezingen en de formatie hier.
In dit artikel kun je er meer over lezen en luisteren.
Wat ik belangrijk vind om te benoemen: in de uitzending kondigt Martijn mij aan als DE campagnestrateeg van de VVD in een voorgaande periode. Dat gebeurt wel vaker, ook als ik stukken schrijf of elders op radio en tv mag verschijnen. Je hebt er zelf niet veel controle over hoe je genoemd wordt.
Het is alleen echt niet terecht. Ik heb tussen 2013 en 2017 zeker een rol gehad in VVD-campagnes. Maar er is maar één persoon die de eer toekomt om DE campagnestrateeg van de VVD genoemd te worden. Dat is mijn vriend en oud-collega Bas Erlings: het brein achter de grote campagne-successen van de VVD tussen 2013 en 2020. Hoogstwaarschijnlijk de beste campagnestrateeg van ons landje.
Ere wie ere toekomt. Ik zou nog kunnen linken naar zijn mooie bedrijf SUE & The Alchemist, maar dat doe ik niet want het blijft wel een concurrent van mijn Meute natuurlijk.
Nieuwe Vrije Eeuw
In 2021 richtte ik met Tim Versnel en Tom de Bruyne (overigens ook van SUE & The Alchemists) het denktankje Nieuwe Vrije Eeuw op.
De missie die we toen formuleerden is alleen maar actueler geworden:
Wij leven in een vrije wereld, maar zien dat die vrijheid de komende decennia zwaar onder druk kan komen te staan. Wij gaan op zoek naar wat we moeten snappen, wat moeten we weten, wat moeten we doen om ervoor te zorgen dat ook deze eeuw net zo vrij kan zijn als de laatste helft van de vorige.
De laatste maanden is er weinig tijd geweest om meer te doen dan deze nieuwsbrief schrijven. Maar aangezien die missie zo actueel is, is het tijd een tandje bij te zetten.
We zijn op zoek naar mensen die artikelen willen schrijven over politiek, samenleving, economie, technologie, ideologie, gelinkt aan de missie.
Iets voor jou? Stuur een bericht via Substack of naar denieuwevrijeeeuw@gmail.com
Tot de volgende keer!