Campagnenieuwsbrief: Beste populisten, politiek is moeilijker dan jullie denken

Welke kamervragen zou Omtzigt over zichzelf stellen?

Het blijft een roerige campagne. Voor het schrijven van deze nieuwsbrief moet ik dagelijks bijhouden wat er gebeurt om te onthouden wat de moeite waard is om te schrijven. Er gebeurt zoveel dat je je nu al niet meer kan herinneren wat er drie dagen geleden aan de hand was.

Des te meer reden om je in te schrijven voor deze nieuwsbrief overigens.
Deze week:

• Personeelsbeleid in the picture

• Populisten die er maar niet in slagen om een stabiele partij op te zetten

• Een aantal TV-optredens

• De laatste peiling

Personeelsbeleid in the picture

Wat valt op?

Een van de belangrijkste onderwerpen van deze campagne tot nu toe is het desastreuze persooneelsbeleid van de partijen zelf.

Misschien wel treffend nu we aan het zoeken zijn naar de vervanger van Mark Rutte, de premier die in het verleden HR-manager was.

De incidenten op een rijtje:

• Pieter Omtzigt ontslaat nieuwe woordvoerder na 3 uur vanwege een tweet

• D66-kandidaat treedt terug vanwege het hebben van een mening en een verleden met andere partijen

• BBB-kandidaat roept op om CDA te stemmen (een van de raarste dingen die ik ooit bij een kandidaat heb gezien)

• Het gedoe rondom de wel/niet premierskandidaat van BBB

• De Partij voor de Dieren implodeert zowat, omdat mensen elkaar niet mogen

Dat is alleen van de afgelopen week. Daarvoor zagen we al gezeik bij JA21. En Kamerleden van JA21 en PVV die naar BBB vertrokken en hun zetel meenemen.

Wat betekent dit?

Het valt op dat twee mensen gewieberd worden (of zichzelf wieberen) vanwege een mening uit het verleden. In het geval van Onno Aerden (de woordvoerder van Omtzigt) een tweet over BBB. In het geval van Yesim Candan (D66) een opiniestuk en geflirt met andere partijen.
Dit lijkt mij totaal onhoudbaar en ik hoop niet dat deze beoordelingswijze doorsijpelt naar andere partijen.

• Mensen beginnen niet met hun leven op het moment dat ze actief worden voor een partij. Als je nieuwe mensen wil betrekken bij de politiek en bij je partij, dan dragen die mensen een verleden met zich mee. Een verleden met meningen en gedachten die niet altijd aansluiten bij wat de partij vindt. Denken dat dit niet zo is, is hetzelfde als verwachten dat je met een maagd trouwt.

• Zeker uitgesproken mensen zullen een verleden van meningen met zich meedragen.

• Het leidt tot de zoveelste tegenstelling in wat mensen en partijen zeggen te willen en wat ze doen: ze willen originele en uitgesproken politici, die een eigen mening hebben, liefst “van buiten de politiek”. Maar oh wee als je een keer een tweet hebt gestuurd met iets anders dan de partijleider vindt of waar ophef over ontstaat. Dan blijkt het in de praktijk toch niet zo handig om uitgesproken te zijn.

• Aerden en Candan zijn in hun proces om woordvoerder en kandidaat-Kamerlid te worden beoordeeld en geschikt gevonden. Daar zou een mening uit het verleden (tenzij die totaal gestoord zou zijn) niet aan af moeten doen. Want zo stel je een tweet boven je eigen screeningproces. En wat is dat proces dan nog waard?

• Bovendien, mensen veranderen en verdienen dat je ze steunt wanneer je ze een kans hebt gegeven.

• Het signaal aan toekomstige wannabe-politici: je moet je bek houden en normaal doen als je ooit nog iets in de politiek wilt.

HR-manager Omtzigt

Laten we nog even kort inzoomen op Pieter Omtzigt, aangezien hij de koploper in de peilingen is en daarmee de invloedrijkste politicus van dit moment. Dat verdient een extra kritische blik, zou hij zelf beamen.

Omtzigt heeft er zijn business model van gemaakt om als een politieke Rob Geus de Haagse keukens in te lopen en te vertellen wat er allemaal niet goed is. Leiderschap is niet alleen vertellen wat er niet goed is. Een leider moet ook laten zien hoe hij/zij zelf handelt. En bij het geval Onno Aerden zien we eens een keer hoe Omtzigt als leider optreedt. Wat valt op?

• Omtzigt geeft geen tweede kansen. Sterker nog: hij treedt rücksichtlos op wanneer blijkt dat iemand een foutje heeft begaan.

• Hij neemt geen tijd om die beslissing te overwegen, te analyseren, om erover na te denken. Hij beslist vrijwel “in het moment” zelf. Wanneer de emoties nog hoog zijn. Dit staat in schril contrast met wat hij als politieke Rob Geus van de regering verwacht.

• Je kan zeggen: hij houdt vast aan zijn principes. Maar wat is dan in dit geval zijn principe? Daadkrachtigheid?

Bij Omtzigt is het interessant om na te denken wat hij zelf zou doen, wanneer een regering zijn gedrag zou vertonen. Wellicht onderstaande kamervragen:

Kamervragen van het lid Omtzigt aan minister (…) over het ontslag van een nieuwe woordvoerder na reeds 3 uur

1. Wanneer PRECIES was de minister op de hoogte van de verstuurde tweet?

2. Wie was er op dat moment bij het ministerie reeds op de hoogte van het versturen van de tweet?

3. Op welk moment tijdens de selectie is er gevraagd naar tweetgeschiedenis kandidaat? Zo niet, waarom niet?

4. Wat zijn ALLE stappen die doorlopen zijn in het selectieproces en waar is de kandidaat precies op beoordeeld?

5. Welke stappen zijn er ondernomen in de tijd tussen het ontdekken van de tweet en het ontslaan van de medewerker? Wie was daarbij betrokken?

6. Is er bij andere kandidaten en bij kandidaten voor andere functies gekeken naar de Tweetgeschiedenis? Welke tweets zijn daarbij aan het licht gekomen? Kunt u een overzicht geven van wat wel en niet acceptabel is aan Tweets?

Graag deze vragen beantwoorden NIET LATER dan overmorgen om 20u !!

Beste populisten, politiek is moeilijker dan jullie denken

Wat na meer dan 20 jaar populisme in Nederland begint op te vallen is hoe moeilijk het eigenlijk is om een stabiele politieke partij op te richten. Het is voor weinigen weggelegd.

Populisme bestaat voor een groot deel uit het wegzetten van de politieke elite als prutsers. Vaak met een beroep op het fameuze gezonde verstand. “Man man, wat zijn die prutsers in Den Haag weer allemaal aan het doen. Zo moeilijk is het toch allemaal niet.”

Nou, dat is het dus wel. En dat blijkt iedere keer weer. Een politieke partij opzetten is verdomde lastig. Deze draaiend houden is verdomde lastig. Goede politici vinden is verdomde lastig.

De ene na de andere populistische partij ondervindt het. De PVV houdt het nog het langst vol, maar dat is eigenlijk geen partij. Het is een éénmans-beweging. Wilders is opgeleid in een traditionele politieke partij en wist waarschijnlijk wat er komt kijken bij het opzetten en onderhouden van een ledenpartij.

De rest gaat consequent nat op personeelsbeleid. Op gebrek aan organisatie en discipline. Op egootjes onder controle houden. Het maken van foute keuzes op een heel scala aan onderwerpen die met de eigen partij te maken hebben. In de huidige Kamer: FvD, JA21, Van Haga, Bij1, BBB. Omtzigt heeft zijn eerste uitglijder ook te pakken en dat zal niet de laatste zijn. (voor wie Omtzigt geen populist vindt, luister dit eens).

Misschien tijd dat een van die populisten eens toegeeft: “Lieve mensen, politiek blijkt toch niet net zo gemakkelijk als het sturen van een scherpe tweet.”

Wat je na meer dan 20 jaar populisme in Nederland ook ziet, is dat er een groot behoefte is aan succesvolle en betrouwbare populistische partijen. En dat dat consequent weer een fata morgana blijkt te zijn.

Conclusie: Nederland verdient betere populistische partijen. De tijd zal leren of dit NSC van Omtzigt zal worden. Hij heeft de beste kaarten. Maar de eerste hand die hij speelde was niet best.

TV-optredens

Sinds de laatste nieuwsbrief vielen mij twee TV-optredens op. Het optreden van Frans Timmermans bij Khalid en Sophie en het optreden van Dilan Yesilgoz bij Op1. Voor beiden de eerste grote presentatie van zichzelf aan de kiezer als politiek leider en kandidaat-premier. Nogal wat, dus.

Beiden komen op mij zeer positief over. Timmermans gaat gemakkelijk door het gesprek heen. Hij toont zelfreflectie (knap voor een politicus, maar is het ook gemeend?), hij laat zien niet bang te zijn, hij heeft een verhaal (over vertrouwen). Hij kwam op mij zelfs sympathiek over. De vraag blijft of hij dit gaat volhouden de rest van de campagne.

Yesilgoz blijft overeind in een kritisch gesprek. Ze blijft rustig, sympathiek en toch ook stevig. Maar de grote vraag blijft: wat is het verhaal van de VVD eigenlijk? Je kunt het niet ontwaren. Ze reageert een aantal keer dat ze niet wil terugkijken, maar vooruit wil kijken. Mijn vraag is: hoe dan? Je kunt niet ontsnappen aan het feit dat je partij al zo lang geregeerd heeft en dat zo veel problemen die nu spelen op zijn minst niet opgelost zijn door je partij en op zijn slechtst zelfs veroorzaakt. Soms is terugkijken nodig om een streep onder het verleden te zetten. Om je vrij te maken ervan.

Nieuwe I&O-peiling

Er kwam weer een nieuwe I&O-peiling uit. Met weer een goed draadje van Simon Otjes over deze peiling overigens.

Er gaan drie partijen aan kop: NSC, PvdA/GL en VVD. VVD maakt een flinke sprong en hier zien we wat ook uit de Eenvandaag-peiling naar voren kwam: het lijkt nu eerder een race tussen 3 partijen dan tussen 2 partijen.

Een paar dingen die mij opvallen. Ten eerste (wederom) de conclusie dat er nog grote onzekerheid bestaat bij kiezers en dat er dus nog heel veel verschuivingen kunnen plaatsvinden. Zie onderstaande tabel: nog een kwart van de kiezers is zwevend en meer dan 80% is onzeker/zwevend. Slechts 17% heeft de keuze al gemaakt.

Je ziet hier dan NSC nog ontzettend veel kan winnen en vrijwel bij alle andere partijen. De potentiële aantrekkingskracht van Omtzigt is groot. Maar hij kan ook huidige kiezers verliezen: slechts 11% van Omtzigt’s kiezers overweegt geen andere partij. Bij de VVD is dit bijvoorbeeld 32%. De basis van de VVD is dus steviger, maar de potentiele winst van Omtzigt groter.

Bij Omtzigt valt natuurlijk meteen op hoeveel linkse kiezers hem aantrekkelijk vinden en overwegen. Is niet Timmermans maar Omtzigt de linkse messias? Het valt te bezien, want de grote vraag hier is hoe Omtzigt linkse kiezers aan boord gaat houden met een conservatief programma.

Tot slot, waar Peter Kanne van I&O ons zelf op wees: de flinke stijging in waardering (en bekendheid) van Henri Bontenbal. Kanne noemt die stijging ongekend:

Bij iedere andere campagne zou je denken, leuk voor Bontenbal maar hij staat veel te ver achter om een rol te spelen.
Maar deze campagne is zo volatiel en open voor verschuivingen dat je je de vraag moet stellen:
Gaat Bontenbal van “Henri Wie?” naar “Henri Wauw!”

Dat was het weer voor deze week!

Nog een kleine oproep aan lezers. Ik waardeer het enorm als je deze nieuwsbrief kan verspreiden op social media en in appgroepen, als hij je bevalt natuurlijk.