Een land besturen is moeilijker dan een boze tweet schrijven
Who knew it could be so complicated?
Toen Donald Trump het in 2016 opnam tegen Hillary Clinton, voerde hij keihard campagne over het Amerikaanse zorgsysteem. Het moest helemaal anders, zei hij. Op dag 1 van zijn presidentschap zou hij het communistische “Obamacare” afschaffen.
Zo makkelijk ging dat niet. Het duurde langer dan zijn eerste dag. Sterker nog, het is er nooit echt van gekomen. Na een tijdje werd Trump aangesproken op het uitblijven van actie om het zorgsysteem te veranderen. Zijn reactie: “Nobody knew healthcare could be so complicated”.
Daar zagen we ineens de populist in botsing komen met de werkelijkheid. De gedane belofte was te groot, was niet realistisch, was gebaseerd op onzin en verkeerde analyses. En ze werd dus niet ingelost.
Ook in Nederland gaan we dit zien. We hebben inmiddels een rechtspopulistisch kabinet, met daarin de PVV en BBB. Allebei partijen die sterk populistisch van aard zijn. Een partij als de PVV komt met makkelijke oplossingen voor grote problemen. Ze versimpelt de werkelijkheid, zodat die voor iedereen makkelijk te bevatten is. Immigratie? Gewoon de grenzen dicht. Stikstofprobleem? Is er niet. Zorg? Gewoon gratis maken. In de oppositie kan je dat straffeloos roepen, maar in een regering moet je het ineens gaan uitvoeren.
We zien reeds nu de botsing met de werkelijkheid in slow motion gebeuren. Kamerlid Fleur Agema wilde - net als het PVV verkiezingsprogramma - een verbod op winstuitkeringen in de zorg. Minister Agema echter kondigde aan dat er toch geen verbod komt op private equity in de zorg, want zoiets zou juridisch zeer kwetsbaar zijn. Ook het verbieden van winstuitkeringen is ineens niet meer zo wenselijk.
Caroline van der Plas was vóór de verkiezingen helemaal klaar met de slappe houding van Nederland in Brussel. Er moest gewoon met de vuist op tafel geslagen worden, zo zei ze keer op keer, zodat er eindelijk naar Nederland geluisterd werd. Ze reisde na de verkiezingen zelf af naar Brussel om in gesprek te gaan over mestregels. De Eurocommissaris kreeg ze niet eens te spreken. In het gesprek met de medewerkers van de Eurocommissaris sloeg Van der Plas niet met de vuist op tafel. Sterker nog, ze gaf daarna aan dat ze ook wel snapt dat het niet zo werkt.
In het verkiezingsdebat bij College Tour op 22 oktober 2023 reageerde Van der Plas geirriteerd tijdens een discussie over het tekort aan woningen en het stikstofprobleem. Stop met framen, was haar boodschap: “We kunnen gewoon een noodwet maken”. Haar minister Mona Keijzer is nog niet met een noodwet gekomen en zegt nu: “ Er is geen gouden oplossing”.
Minister Faber is de volgende in de rij. Zij riep een asielcrisis uit en moest vrijwel meteen daarna de keutel weer intrekken en aangeven dat er juridisch gezien toch nog geen sprake was van een asielcrisis. Faber wil ook de spreidingswet intrekken. Sowieso is de spreidingswet een populistische totempaal geworden, waar omheen nu ook een partij als de VVD staat te dansen. Het intrekken maakt de problematiek erger, maar dat doet er niet toe. Het scoort en het sluit lekker aan bij het onderbuikgevoel.
Dat het niet reëel is om vluchtelingen niet te spreiden, zagen we deze week maar weer eens. Faber gaat het stiekem toch doen.
Zo komen de populisten er langzaam achter dat het besturen van een land net wat lastiger is dan het versturen van een Tweet. “Who knew it could be so complicated?” zou Donald Trump zeggen. Nou, vrijwel iedereen met verstand van zaken, eigenlijk.
De vraag is wat de kiezer hiermee doet. De theorie van veel goedpraters van dit kabinet is dat het de populisten eindelijk dwingt om verantwoordelijkheid te nemen, dat dan duidelijk wordt hoe onverantwoord ze zijn en dat de kiezer daarna met ze afrekent. De praktijk geeft andere signalen. In Amerika tettert Trump ondanks alle gebroken beleidsbeloften gewoon door. Hij blijft onzin verkondigen en onhaalbare voorstellen doen. En zijn aanhangers? Die vinden het prima.
Overig
In EW Magazine schreef ik mijn column dit keer over hoe gemakkelijk het is om historische vergelijkingen te maken. En dat je er ook voorzichtig mee moet zijn als columnist.
Vanaf volgende week verschijnt mijn column om de week in de papieren EW, als wisselcolumn met Geerten Waling.
Tot slot, de liberalen in de Amerikaanse Democratische partij hebben het blijkbaar voor het zeggen. Hun campagnespot ademt liberalisme. Zij durven - in tegenstelling tot de Nederlandse liberalen - WEL hun belangrijkste waarden centraal te stellen in de campagne. Het werd een prachtige clip!
Tot de volgende keer!
Prima stuk, ik deelde het op m'n LinkedIn account.
Ontzettend waar, en ook open deuren, en zwaar negatief geschreven, met zo'n idee van ' het vorige kabinet was goed en paste goed op de winkel.
En hebben we de islam en de moslims trouwens al onder controle?
Iemand? Wel noodzakelijk om een vrije samenleving te hebben. Maar over islam hebben we het liever niet; bukken is populair; GL'er Fennema verbaasde zich hier al over.
Het gaat, en dat de lijkt de auteur echt niet te begrijpen, ook om de motivatie van een kabinet om echt iets te doen trouwens tegen migratie zou ik zeggen.
In het verlengde: waarom schrijft de auteur niet bij zijn stukken: ' Ik ben VVD'er, en verontrust VVD'er, en zwaar tegen de samenwerking met de PVV.'?
Nu moet je eerst de media volgen of uitgebreid googlen om dat te weten te komen.
Dat zou wel zo eerlijk zijn. Dat erbij schrijven.